Prawo spadkowe w UK i w Polsce. 7 częstych pytań o dziedziczenie w kontekście międzynarodowym

Dziedziczenie majątku w kontekście międzynarodowym może budzić wiele wątpliwości. Osoby mieszkające w Wielkiej Brytanii, a posiadające rodzinę lub majątek w Polsce, często zastanawiają się, które przepisy będą miały zastosowanie i jak uniknąć problemów podatkowych. Podobne problemy są, gdy umrze bliski mieszkający od lat w Wielkiej Brytanii. Jaki schemat dziedziczenia obowiązuje i gdzie oraz w jakiej wysokości odprowadzić podatek? Jak wygląda prawo spadkowe w UK i jakie obowiązują zasady? 

W Polsce kwestie dziedziczenia regulowane są przez Kodeks cywilny, z nowelizacjami obowiązującymi od listopada 2023 roku. Dziedziczenie ustawowe obejmuje w pierwszej kolejności dzieci oraz małżonka zmarłego. W sytuacji, gdy nie ma dzieci, majątek przypada małżonkowi i rodzicom zmarłego. W przypadku, gdy dziecko spadkodawcy zmarło przed otwarciem spadku, jego udział przechodzi na wnuki.

Procedurę stwierdzenia nabycia spadku można przeprowadzić zarówno w sądzie, jak i u notariusza. Co ważne, obowiązuje to również w przypadku, gdy spadkobierca mieszka poza granicami Polski, na przykład w Wielkiej Brytanii.

Podatek od spadku w Polsce

W Polsce obowiązek podatkowy powstaje w momencie uprawomocnienia się postanowienia sądu lub zarejestrowania aktu poświadczenia dziedziczenia. Podatek od spadków i darowizn dotyczy majątku znajdującego się na terenie Polski, niezależnie od miejsca zamieszkania spadkobiercy. Osoby z najbliższej rodziny, takie jak małżonek, dzieci czy rodzice, mogą korzystać ze zwolnień podatkowych, pod warunkiem zgłoszenia tego faktu do polskiego urzędu skarbowego w ciągu sześciu miesięcy od powstania obowiązku podatkowego.

Prawo spadkowe w UK – zasady dziedziczenia i podatki

Prawo spadkowe w UK różni się od polskiego zarówno w zakresie dziedziczenia, jak i podatków. W przypadku braku testamentu majątek dziedziczy się według ustalonego schematu, w którym najbliższy małżonek otrzymuje większość majątku osobistego. Natomiast pozostała część, powyżej kwoty wolnej od podatku, przypada dzieciom. Jeżeli dziecko zmarło przed spadkodawcą, jego udział dziedziczą własne dzieci.

Podatek od spadku (Inheritance Tax) nakładany jest przede wszystkim na majątek znajdujący się w Wielkiej Brytanii. Jeżeli zmarły nie mieszkał w UK przez co najmniej 15 z ostatnich 20 lat, podatek zwykle nie obejmuje majątku pozostawionego poza granicami kraju. Oznacza to, że Polak mieszkający w UK, ale posiadający majątek w Polsce, najczęściej zapłaci podatek wyłącznie w Polsce.

Spadkowe sytuacje problematyczne

Najczęstsze wątpliwości pojawiają się, gdy zmarły i spadkobierca mieszkają w różnych krajach. W przypadku śmierci osoby w Polsce, majątek znajdujący się w kraju dziedziczy się według polskiego prawa spadkowego, nawet jeśli spadkobierca mieszka w Wielkiej Brytanii. Procedurę spadkową można przeprowadzić zdalnie, za pomocą pełnomocnika lub notariusza.

Gdy zmarły mieszkał w Wielkiej Brytanii, majątek położony w UK dziedziczy się zgodnie z prawem spadkowym w UK. Jeżeli spadkodawca nie mieszkał w UK większość życia, majątek poza UK zwykle nie podlega brytyjskiemu podatkowi od spadku. Natomiast polski spadkobierca może być zobowiązany do zgłoszenia majątku w Polsce, jeśli posiada tam inne aktywa lub obowiązuje lokalny podatek od spadków.

Podobieństwa i podstawowe wnioski

Pomimo różnic, oba systemy przewidują podobne zasady w przypadku, gdy dziecko zmarło przed spadkodawcą – jego udział przypada wnukom. Zarówno w Polsce, jak i w UK obowiązuje dziedziczenie ustawowe, jeśli zmarły nie sporządził testamentu. W przypadku małżonka i dzieci w obu krajach stosowane są mechanizmy dzielenia majątku, choć schematy i proporcje różnią się w szczegółach.

Dla osób posiadających majątek lub rodzinę w obu krajach zaleca się sporządzenie testamentu w Polsce i w UK. Pozwala to uprościć proces dziedziczenia, uniknąć sporów rodzinnych i właściwie zaplanować kwestie podatkowe.

Prawo spadkowe w UK w praktyce – FAQ

1. Syn mieszkał w UK i zmarł bez testamentu. Rodzice są w Polsce. Czy mogą odziedziczyć jego mieszkanie w UK?

   Odpowiedź: W UK, jeśli nie ma dzieci ani małżonka, rodzice mogą dziedziczyć majątek zmarłego. Będą musieli przeprowadzić postępowanie spadkowe w UK (probate), aby formalnie uzyskać prawo własności. Podatek od spadku (Inheritance Tax) naliczany jest od wartości majątku w UK.

2. Były mąż zmarł w UK, dzieci mieszkają w Polsce. Kto dziedziczy jego majątek?

   Odpowiedź: Jeśli były mąż nie pozostawił testamentu, dzieci dziedziczą pozostałą część majątku po uwzględnieniu udziału ewentualnego współmałżonka (jeśli istnieje). Procedura probate odbywa się w UK. Podatek od spadku dotyczy majątku w UK.

3. Rodzice w Polsce mają duży majątek. Ich dorosłe dziecko mieszka w UK na stałe i ma obywatelstwo polskie i brytyjskie. Jak wygląda dziedziczenie i podatek?

   Odpowiedź: Majątek rodziców w Polsce dziedziczy się według prawa polskiego, nawet jeśli dziecko mieszka w UK. Podatek od spadku w Polsce płaci się od majątku położonego w Polsce. Majątek dziecka w UK (po ewentualnym dziedziczeniu lub sprzedaży) może podlegać lokalnemu podatkowi od spadku w UK, jeśli przekroczy kwotę wolną od podatku.

4. Polak mieszka w Polsce, posiada firmę i nieruchomości w UK, ale nie ma settled status. Umiera w Polsce, pozostawia żonę i dzieci. Kto dziedziczy majątek w UK i gdzie płaci podatek?

   Odpowiedź: Majątek w UK dziedziczy się według prawa spadkowego w UK. Żona i dzieci mogą dziedziczyć zgodnie z zasadami dziedziczenia ustawowego w UK lub według testamentu, jeśli istnieje. Podatek od spadku płaci się w UK od wartości majątku w UK. Polski spadkobierca nie płaci podatku w Polsce od majątku zagranicznego, chyba że przepisy lokalne go obejmują.

5. Zmarła osoba w UK, pozostawiła mieszkanie, rodzeństwo mieszka w Polsce, brak dzieci i małżonka. Jak wygląda dziedziczenie?

   Odpowiedź: Rodzeństwo może dziedziczyć w UK, jeśli nie ma bliższych spadkobierców (małżonka lub dzieci). Muszą uzyskać grant of probate w UK. Podatek od spadku obowiązuje w UK.

6. Polak mieszka w UK, posiada majątek w UK i w Polsce. Nie sporządził testamentu. Jak dziedziczenie przebiega?

   Odpowiedź: W UK obowiązuje dziedziczenie ustawowe, które przydziela majątek małżonkowi i dzieciom zgodnie z lokalnymi zasadami. Majątek w Polsce dziedziczy się według prawa polskiego. Każdy majątek jest opodatkowany lokalnie: w UK od majątku w UK, w Polsce od majątku w Polsce.

7. Osoba z podwójnym obywatelstwem polskim i brytyjskim umiera w UK, posiada majątek w UK i w Polsce. Jakie są zobowiązania podatkowe?

   Odpowiedź: Podatek od spadku w UK naliczany jest od majątku znajdującego się w UK. Majątek w Polsce podlega polskiemu podatkowi od spadku. W obu krajach obowiązuje procedura postępowania spadkowego, a spadkobiercy mogą korzystać ze zwolnień podatkowych w zależności od relacji rodzinnych.