System pomocy socjalnej na Wyspach jest niezwykle hojny. Państwo pomaga swoim mieszkańcom na wielu płaszczyznach. To, ile pieniędzy możemy otrzymać zależy od naszej indywidualnej sytuacji, jednak „rekordziści” potrafią utrzymywać się z zasiłków bez konieczności pracy zarobkowej.
Obecnie z dofinansowań w postaci różnych benefitów korzysta w Wielkiej Brytanii ponad 20 milionów osób. Jak informuje BBC, w latach 2023-24, rząd brytyjski wyda 265 miliardów funtów na emerytury i zasiłki, z czego ponad połowa zostanie wydana na pomoc dla emerytów. Poza emerytami benefity wypłacane są: rodzicom i opiekunom dzieci, samotnym rodzicom, osobom o niskich dochodach, bezrobotnym, poszukującym pracy, niepełnosprawnym, chorym i ich opiekunom.
O jakie zasiłki możemy wystąpić?
Szeroki wachlarz pomocy finansowej oferowany przez brytyjski rząd może zapewnić nam wsparcie regularne bądź jednorazowe, w zależności od sytuacji życiowej. W związku z inflacją, od kwietnia 2024 roku możemy liczyć na podwyżki zasiłków o 6.7%. Znakomita większość zasiłków dostępna jest tylko dla obywateli Wielkiej Brytanii, obcokrajowców posiadających status osiedleńca (lub w wersji okrojonej w przypadku tymczasowego statusu), uchodźców i Ukraińców.
Oto popularne benefity i ich kwoty:
1. Universal Credit
Obecnie Wielka Brytania jest w procesie zastąpienia: Working Tax Credit, Child Tax Credit, income-based Jobseeker’s Allowance, Income Support, income-related Employment and Support Allowance oraz Housing Benefit jednym zasiłkiem o nazwie Universal Credit. Aplikowanie o powyższe zasiłki jest coraz bardziej ograniczane, a rząd ma w planach całkowite ich wycofanie.
Jak informuje DWP (Departament for Work and Pensions), czyli brytyjskie Ministerstwo Pracy i Emerytur, w sierpniu 2023 roku aż 6 milionów osób otrzymywało Universal Credit. To jasno wskazuje, że nawet pracując, spora część osób nie jest w stanie utrzymywać się samodzielnie, zwłaszcza w większych miastach, gdzie minimalna stawka godzinowa nie wystarcza na koszty utrzymania. Obecnie jest to najbardziej popularny zasiłek całościowy, który pomaga zarówno rodzinom, jak i osobom samotnym w pokryciu codziennych wydatków.
Universal Credit przeznaczony jest dla ludzi o niskich dochodach, zarówno pracujących jak i bezrobotnych, niepełnosprawnych, czy opiekujących się nieodpłatnie osobą chorą. Aby móc aplikować o Universal Credit, musimy: mieszkać w Wielkiej Brytanii, mieć ukończone 18 lat, być w wieku produkcyjnym i posiadać poniżej 16,000 funtów (w oszczędnościach i inwestycjach).
Proces składania wniosku możemy rozpocząć na oficjalnej stronie https://www.universal-credit.service.gov.uk/start .
Przy okazji wnioskowania o Universal Credit, możemy zwrócić się o pomoc w sprawie innych zasiłków ze względu na naszą sytuację indywidualną.
Na kwotę całkowitą świadczenia składa się kilka komponentów – wysokość dochodów (gdy mamy niskie zarobki lub tymczasowo nie pracujemy), wiek, sytuacja rodzinna, choroba, niepełnosprawność, ilość potomstwa. Aplikować możemy sami lub będąc z osobą w związku partnerskim/małżeńskim:
- Standard allowance (dodatek standardowy)
Osoba samotna poniżej 25. roku życia – 311,68 funtów
Osoba samotna powyżej 25. roku życia – 393,45 funtów
Para poniżej 25. roku życia – 489,23 funtów
Para powyżej 25. roku życia -617,60 funtów - Child Amount (kwota na dziecko mieszkające z nami)
Pierwsze dziecko urodzone przed 6 kwietnia 2017 roku – 333,33 funtów
Pierwsze dziecko urodzone w lub po 6 kwietnia 2017 roku -287,92 funtów
Drugie dziecko – 287,92 funtów - Disability Child Additions (dodatki na dziecko w zależności od stopnia niepełnosprawności)
Wyższa stawka – 487,58 funtów
Niższa stawka – 156,11 funtów - Childcare Costs (koszty opieki nad dzieckiem niezależnie od godzin pracy)
Jedno dziecko – maksymalnie do 1014,63 funtów
Dwoje lub więcej dzieci – maksymalnie do 1739,37 funtów - Limited Capability for Work (ograniczona zdolność do pracy, dodatek przyznawany po ocenie komisji)
Jeśli uznano, że mamy „ograniczoną zdolność do pracy” – 156,11 funtów
Jeśli uznano, że posiadamy „ograniczoną zdolność do pracy i działań związanych z pracą” – 416,19 funtów - Carer amount (kwota dla opiekuna, jeśli wykażemy, że opiekujemy się co najmniej 35 godzin tygodniowo osoba niepełnosprawną, która otrzymuje zasiłek z tego tytułu – 198,31 funtów.
- Housing Benefit (zastępuje dodatek mieszkaniowy, o który w większości miejsc nie można już aplikować osobno)
– maksymalnie do 100% kwoty czynszu
Universal Credit wypłacany jest co miesiąc, zawsze tego samego dnia lub wcześniej, jeśli termin wypada w weekend, bądź dni wolne od pracy i święta. Na jego wysokość ma wpływ nasz dochód miesięczny.
Kwota, którą możemy zarobić bez wpływu na należną całość Universal Credit to:
- 673 funtów – wyższa stawka (dla osób bez dodatku mieszkaniowego) – w przypadku posiadania jednego lub większej liczby dzieci na utrzymaniu, albo ograniczonej zdolności do pracy.
- 404 funtów – niższa stawka (dla osób z dodatkiem mieszkaniowym) – w przypadku posiadania jednego lub większej liczby dzieci na utrzymaniu, albo ograniczonej zdolności do pracy.
Po przekroczeniu powyższych kwot, za każdy zarobiony funt, kwota zasiłku maleje o 55 pensów.
2. Pension Credit
Osoby w wieku emerytalnym (66 lat) z niskimi dochodami mogą ubiegać się o dodatek w postaci dwóch zasiłków. Uzyskamy go nawet, gdy posiadamy inny dochód, oszczędności czy aktywa.
- Guarantee Credit (dodatek gwarantowany)
Osoba samotna – 218,15 funtów tygodniowo.
Para – 332,95 funtów tygodniowo.
Aby kwalifikować się do Guarantee Credit należy nie przekraczać dochodu 218.15 funtów tygodniowo żyjąc samotnie lub 332.95 funtów tygodniowo w przypadku pary. Możliwe jest otrzymanie tego dodatku w przypadku przekroczenia tych kwot, gdy opiekujemy się kimś, posiadamy znaczną niepełnosprawność, jesteśmy odpowiedzialni za dziecko, które z nami mieszka, bądź posiadamy dodatkowe opłaty mieszkaniowe.
- Saving Credit (dodatek oszczędnościowy)
Osoba samotna – 17,01 funtów tygodniowo
Para – 19,04 funtów tygodniowo
Jest to dodatek dla osób, które mają emeryturę państwową wyższą niż podstawową i posiadają oszczędności do 10,000 funtów a wiek emerytalny osiągnęły przed 6 kwietnia 2016 roku.
Osoby w wieku emerytalnym mogą równolegle aplikować o inne zasiłki z tytułu niepełnosprawności, bycia opiekunem innej osoby, na ogrzewanie domu i inne. Więcej informacji możemy uzyskać na stronie rządowej: https://www.gov.uk/browse/working/state-pension .
3. Personal Independent Payment / Adult Disability Payment (Szkocja)
Osoby z niepełnosprawnością mogą ubiegać się o uzyskanie zasiłku PIP/ ADP w Szkocji. Konieczne jest wcześniejsze wypełnienie wniosku oraz pozytywna opinia specjalnej komisji, która zadecyduje o stanie naszej niepełnosprawności. Pamiętajmy, że przeprowadzany przez uprawnioną osobę tzw. assesment (czyli ocena) ma na celu nie tyle stwierdzenie naszej choroby, o ile uznanie jej wpływu na nasze życie codzienne oraz mobilność. Aby starać się o świadczenie należy mieć co najmniej16 lat, mieszkać w Wielkiej Brytanii od 2 lat i przebywać na jej terenie w momencie aplikowania. Zasiłek składa się z dwóch komponentów i oba podzielone są na stopień niższy oraz wyższy. Po otrzymaniu pozytywnej decyzji możemy dostać jeden lub dwa komponenty, w stawce niższej lub wyższej, w zależności od oceny stopnia naszej niepełnosprawności.
- Komponent „Daily living” (codzienne funkcjonowanie)
Standard – 72,65 funtów tygodniowo
Enhanced – 108,55 funtów tygodniowo - Komponent „Mobility” (poruszanie się)
Standard- 28,70 funtów tygodniowo
Enhanced – 75,75 funtów tygodniowo
W przypadku odmowy świadczenia, z którą się nie zgadzamy, możemy poprosić o ponowne rozpatrzenie, a w finale o oddanie sprawy do trybunału. Co ważne, w przypadku otrzymywania zasiłku dla niepełnosprawnych możemy pracować i nie jesteśmy ograniczeni limitem dochodu z tego tytułu. Benefit ten jest niezależny także od kwot innych zasiłków. Z tytułu posiadania PIP, a więc orzeczonej niepełnosprawności, przysługuje nam też wiele innych korzyści.
Informacje na ten temat można znaleźć między innymi na stronie rządowej https://www.gov.uk/financial-help-disabled oraz https://dls.org.uk, a także na licznych stronach organizacji na rzecz niepełnosprawnych w Wielkiej Brytanii, np. https://www.stroke.org.uk/ .
Dla osób niepełnoletnich oraz w wieku emerytalnym istnieją tożsame zasiłki z tytułu niepełnosprawności i możemy więcej się o nich dowiedzieć pod tymi linkami:
https://www.gov.uk/disability-living-allowance-children/how-to-claim
https://www.gov.uk/attendance-allowance
4. Child Benefit
Podstawowy zasiłek rodzinny przysługuje jednej osobie, która sprawuje opiekę nad dziećmi. Nie musi być to biologiczny rodzic. Child benefit jest wypłacany do ukończenia 16. roku życia dzieci bądź do 20. roku życia w przypadku dalszej edukacji. Dodatek ten zostanie odebrany, gdy dochód jednego z opiekunów przekracza £ 80,000 rocznie i maleje o 1% z każdym £200 powyżej £ 60,000 dochodu rocznego.
Aby aplikować o Child Benefit potrzebujemy NIN (National Insuarance Number), akt urodzenia dzieci/akt adopcji oraz konto bankowe. Warto wiedzieć, że okres, w którym otrzymujemy ten zasiłek na najmłodsze dziecko, dopóki nie osiągnie ono 12. roku życia, liczy się jako lata składkowe do emerytury w Wielkiej Brytanii (bez względu na to, czy w tym czasie pracujemy i płacimy składki emerytalne).
O Child Benefit możemy wnioskować tutaj: https://www.gov.uk/child-benefit/how-to-claim
Child Benefit wynosi:
- na pierwsze dziecko lub najstarsze dziecko – 25,60 funtów tygodniowo;
- na każde kolejne dziecko – 16,95 funtów tygodniowo.
Otrzymywanie zasiłku rodzinnego jest również świadczeniem, które upoważnia nas do innych dodatków z tytułu opieki nad dziećmi – między innymi podczas aplikowania o Universal Credit, do darmowych godzin w żłobku oraz pomocy w opiece.
W Wielkiej Brytanii istnieją też jednorazowe zasiłki pomocowe np. z tytułu kosztów pochówku (Funeral Expences Payment), czy śmierci partnera (Bereavement Support Payment). Mieszkańcy Wysp, ze względu na swoją indywidualną sytuację, mogą liczyć też na benefity związane z pokryciem kosztów rachunków mieszkania. Dotyczy to nie tylko dofinansowania czynszu, rachunków za media, ale również council taxu, czy nawet kosztów umeblowania.
Posiadając zasiłek Universal Credit, wystarczy wejść na swoje konto i poprosić o informacje na temat pomocy finansowej, opisując naszą sytuację.
W innych przypadkach można aplikować o wsparcie na stronie gov.uk. Dostępne są także pożyczki rządowe takie jak: Crisis Loan (pożyczka kryzysowa dająca wsparcie w nagłych wypadkach), Budgeting Loan (pożyczka budżetowa przeznaczana na konkretne wydatki), Facilities Grant (dotacja na udogodnienia dla niepełnosprawnych w mieszkaniu). Pomoc ze strony państwa jest także oferowana w postaci talonów na darmową żywność, witaminy, czy mleko. W każdym mieście istnieją również food banki (banki żywności), gdzie można dostać darmową żywność.
Więcej o rodzajach pomocy finansowej możemy dowiedzieć się tutaj:
https://www.gov.uk/browse/benefits
https://www.citizensadvice.org.uk/benefits/
Warto jest też dowiadywać się o dostępnej pomocy w organizacjach charytatywnych, councilach oraz pytać wyszukiwarki internetowej, gdyż na większość naszych problemów finansowych znajdziemy odpowiedź w postaci zasiłków i dodatków.
