Irlandczycy to naród pochodzenia celtyckiego zamieszkujący Irlandię. Kim są? Jakie są ich relacje z Brytyjczykami? Czym różni się Irlandczyk z od Irlandczyka z Północy? Czym jest porozumienie wielkopiątkowe?
Irlandczycy (Muintir na hÉireann lub Na hÉireannaigh w języku irlandzkim) to grupa etniczna i naród pochodzący z wyspy Irlandia, których łączy tożsamość i kultura. Według badań archeologicznych Irlandia była zamieszkana od około 12500 lat. Jej mieszkańcy byli ludem celtyckim. W przeszłości ich językiem ojczystym był język irlandzki, ale współcześnie jest to zazwyczaj język angielski (tylko dla niespełna 1% Irlandczyków językiem ojczystym jest język irlandzki). Dominującym wyznaniem wśród Irlandczyków jest katolicyzm. Zasadniczą rolę w etnogenezie odegrali Celtowie, którzy w IV-III wieku p.n.e. opanowali „Zieloną Wyspę". Od XII wieku świadomość narodowa kształtowała się w walce z Anglikami. W XVII wieku Irlandczycy utracili całkowicie niepodległość.
Kim są Irlandczycy?
Obecnie Irlandia składa się z Republiki Irlandii (niezależnego państwa) i mniejszej Irlandii Północnej (będącej częścią Wielkiej Brytanii). Mieszkańcy Irlandii Północnej posiadają różne tożsamości narodowe, w tym brytyjską, irlandzką, północnoirlandzką lub ich kombinację.
Od XIX wieku notuje się odrodzenie irlandzkiej kultury i zachowanie celtyckiej tożsamości, zwłaszcza języka. W kulturze ludowej przetrwały do dziś elementy celtyckie, bogaty i żywy folklor muzyczny i słowny oraz kult Świętego Patryka, bohatera narodowego.
Emigracje Irlandczyków
Irlandczycy nie mieszkają tylko w samej Republice Irlandii lub Irlandii Północnej. Ze względów historycznych i ekonomicznych, od wieków emigrują do innych krajów. Proces ten ma swój początek w XVII, gdy ich ojczyzna utraciła niepodległość. Z największym nasileniem emigracji mieliśmy do czynienia XIX i na początku XX wieku, gdy Irlandczycy masowo wyjeżdżali do Ameryki.
Dziś do irlandzkiej tożsamości przyznaje się od 50 do nawet 80 milionów ludzie, co sprawia, że irlandzka diaspora pozostaje jedną największą w skali globu. Irlandczycy i osoby, które są potomkami Irlandczyków, najchętniej emigrowali do krajów anglojęzycznych, ale nie tylko. W samym USA ma ich mieszkać ponad 40 milionów, w UK — nie licząc Irlandczyków z Północy – 14 mln, w Australii – 7 milionów, w Kanadzie – 4,5 mln, w Nowej Zelandii – 600 tysięcy. Irlandczyków można spotkać również w Meksyku, Chile, Argentynie i Francji.
Czym różni się Irlandczyk od Irlandczyka z Północy?
Głównymi przyczynami konfliktu w Irlandii Północnej była chęć zjednoczenia należącej do Wielkiej Brytanii prowincji z niepodległą Republiką Irlandii przez irlandzkich nacjonalistów i republikanów (głównie katolików), przy jednoczesnym dążeniu unionistów (głównie protestantów) do pozostania w granicach Zjednoczonego Królestwa, oraz ogólna niechęć pomiędzy obiema grupami. Konflikt toczył się zarówno w wymiarze militarnym (oraz paramilitarnym), jak i na arenie politycznej.
W konflikt zaangażowani byli politycy i aktywiści polityczni obu stron, organizacje paramilitarne republikanów i unionistów oraz siły bezpieczeństwa Wielkiej Brytanii i Republiki Irlandii.
W ciągu trwającego trzy dekady konfliktu zginęło ponad 3500 osób – 1840 cywilów (według innych źródeł 1935), 1049 członków sił bezpieczeństwa (w tym 705 żołnierzy British Army i 301 funkcjonariuszy Royal Ulster Constabulary), 368 członków paramilitarnych grup republikańskich (w tym 359 członków różnych frakcji Irlandzkiej Armii Republikańskiej) oraz 162 członków paramilitarnych organizacji unionistycznych (w tym 91 członków Ulster Defence Association i 62 członków Ulster Volunteer Force)
Czym jest porozumienie wielkopiątkowe?
Porozumienie wielkopiątkowe lub porozumienie pokojowe z Wielkiego Piątku (ang. Good Friday Agreement, The Agreement, Belfast Agreement, lub rzadziej Stormont Agreement, irl. Comhaontú Aoine an Chéasta, Comhaontú Bhéal Féirste lub Comhaontú Stormont) to porozumienie pokojowe, dzięki któremu możliwe było rozwiązania konfliktu w Irlandii Północnej. Zostało one przyjęte 10 kwietnia 1998 przez rządy Irlandii i Wielkiej Brytanii, a kontrasygnowane przez główne partie polityczne Irlandii Północnej.
Głównymi architektami 65-stronicowego porozumienia byli katolicki polityk John Hume i protestancki David Trimble. Obaj za wkład w podpisanie porozumienia otrzymali w 1998 pokojową Nagrodę Nobla.
Opracowano na podstawie: Wikipedia
Zajrzyj także na naszą główną stronę: PolishExpress.co.uk – będzie nam miło!
Artykuły polecane przez PolishExpress.co.uk:
Jak wypadają Bank Holidays w 2023 roku? Dni wolnych od pracy będzie więcej
Dzielenie konta Netflix jest od teraz oficjalnie traktowane jak przestępstwo
Ranking piw 2022. Oto najbardziej cenione piwa na świecie
Popularność księcia Harry’ego drastycznie spada po jego książce „Spare”
