Przeprowadzka do Holandii wraz z rodziną wiąże się nie tylko ze znalezieniem pracy czy zakwaterowania, ale również zapewnieniem dzieciom odpowiednich warunków do rozwoju i edukacji.
W Holandii podobnie jak w innych krajach europejskich istnieje obowiązek szkolny, a dzieci mogą skorzystać z licznych form wsparcia w przypadku, gdy nie znają języka niderlandzkiego. Jak wygląda system szkolnictwa w Holandii, w jaki sposób zapisać dziecko do szkoły w Holandii i na jakie formy wsparcia Polacy mogą liczyć w Niderlandach?
Jak zapisać dziecko do szkoły w Holandii?
Zapisanie dziecka do szkoły w Holandii należy rozpocząć od wizyty w urzędzie gminy właściwym dla miejsca zamieszkania. Można tam uzyskać spis szkół działających w danej miejscowości czy dzielnicy. Wybieramy z listy placówkę, która najbardziej nas interesuje, a następnie udajemy się tam, aby dowiedzieć się, jakich formalności należy dopełnić przy zapisie dziecka. Z pewnością każda szkoła będzie wymagała numeru BSN (holenderskiego numeru identyfikacji podatkowej rodzica lub opiekuna prawnego) oraz numeru ubezpieczenia zdrowotnego rodzica.
Szkoła holenderska ma prawo odmówić przyjęcia dziecka, zwłaszcza w sytuacji, gdy jest no obcokrajowcem i nie zna języka holenderskiego. Jednak w wielu szkołach funkcjonują specjalne programy dla dzieci obcojęzycznych, co jest podyktowane dużym odsetkiem imigrantów w tym kraju. W szkołach średnich powodzeniem cieszą się np. klasy międzynarodowe. W szkołach podstawowych są to natomiast tzw. klasy przejściowe, czyli brugklas czy taalklas.
W przypadku starania się o przyjęcie do wyższych klas niż początek szkoły podstawowej, kandydaci najczęściej zobligowani są do przedstawienia przetłumaczonej i uwierzytelnionej kopii dyplomu lub świadectwa ze szkoły poprzedniej wraz z odpisem uzyskanych ocen.
Podręczniki szkolne w Holandii
Przed złożeniem dokumentów świadczących o chęci zapisania dziecka do danej szkoły, warto zapoznać się z cennikiem placówki. Mowa tu przede wszystkim o czesnym, które różni się nie tylko w zależności od szkoły, ale też klasy. Wysokość takiej opłaty najczęściej widnieje na stronie internetowej placówki. Warto też obliczyć, ile wyniosą koszty transportu dziecka do szkoły. Podręczniki szkolne w Holandii zapewnia szkoła. Przez pierwsze lata nauki są one bezpłatne, jednak wraz z końcem roku szkolnego należy je zwrócić.
Poza przetłumaczonym świadectwem z poprzedniej szkoły, wśród dokumentów wymaganych podczas zapisu do danej placówki międzynarodowej wymagane są zazwyczaj:
- badania lekarskie dziecka,
- zestaw ankiet przygotowanych przez ISH (International School of Hague),
- zaświadczenie o znajomości języka angielskiego.
Rozpoczęcie nauki w średniej szkole zawodowej II stopnia (MBO) lub wyższej szkole zawodowej (HBO), a także na uniwersytecie wiąże się z koniecznością udowodnienia znajomości języka nauczania w tej placówce. Jeżeli obowiązującym językiem jest angielski, kandydat musi posiadać umiejętności, co najmniej na poziomie Cambridge Certificate in Advanced English – score B. W przypadku, gdy językiem nauczania w danej szkole czy na uczelni jest język niderlandzki, konieczne będzie przedłożenie dokumentu potwierdzającego znajomość językową na poziomie co najmniej NT2-2.
Niekiedy szkoły organizują też różne programy letnie, w ramach których istnieje możliwość doskonalenia umiejętności językowych do wymaganego poziomu, co daje szanse późniejszego podjęcia regularnej nauki w placówce.
Holenderski system edukacji – przedszkola, szkoły podstawowe i średnie
Obowiązek szkolny w Holandii (leerplicht) dotyczy dzieci już od 5. roku życia. Zazwyczaj jednak do pierwszej klasy szkoły podstawowej chodzą już podopieczni od pierwszego dnia po ukończeniu 4 latach życia. Zgodnie z prawem podstawowy, obowiązek szkolny kończy się wraz z ukończeniem 16. roku życia. W sytuacji jednak, jeżeli do tego czasu dana osoba nie uzyskała stosownych kwalifikacji początkowych, czyli tzw. startkwalificatie, obowiązek szkolny wydłuża się do chwili ukończenia 18. roku życia. Holenderskie kwalifikacje początkowe są równoznaczne z certyfikatem HAVO, MBO2 lub VWO.
Publiczne szkoły podstawowe i średnie w Holandii są bezpłatne. Istnieją również szkoły niepubliczne funkcjonujące z pewnymi dotacjami państwa, a także szkoły całkowicie prywatne, choć jest ich dość mało. Placówki publiczne i niepubliczne mają prawo do pobierania od rodziców składek dobrowolnych o różnej wysokości. Niekiedy stawka zależna jest od przychodów rodziców. Niepubliczne szkoły holenderskie to m.in. podmioty katolickie, protestanckie, ze specjalnymi metodami nauczania, specyficzną filozofią czy przekonaniami.
Haga jest miastem, w którym funkcjonuje wiele szkół międzynarodowych, w tym amerykańska, francuska, niemiecka czy dwie brytyjskie. Są to placówki, w których językiem wykładowym jest angielski i są do nich przyjmowani uczniowie do 6. klasy włącznie, czyli do 11. roku życia. Powyżej tego wieku podopieczni realizują program International School of the Hague.
W zależności od wieku, od 4 do 12 lat uczniowie realizują program szkoły podstawowej. Od 12 do 15 jest to gimnazjum, natomiast od 16 do 18 lat – IB i dyplom, czyli matura IB. W Holandii istnieje również opcja realizowania nauczania w sobotnich szkołach polskich, gdzie dzieci mogą uczyć się języka polskiego. Jednak uczęszczanie do takich placówek nie stanowi alternatywy dla szkół tradycyjnych, a jedynie ich uzupełnienie.
Nauka w języku polskim dostępna jest w:
- Szkole Polskiej przy Ambasadzie RP w Hadze,
- Szkole Polskiej im. gen. bryg. Stanisława Sosabowskiego przy Ambasadzie RP w Hadze z siedzibą w Brunssum.
Powyższe instytucje realizują program z zakresu języka polskiego, geografii i historii na poziomie ośmioletniej szkoły podstawowej i czteroletniego liceum ogólnokształcącego.
Rok szkolny w Holandii
Rok szkolny w Holandii rozpoczyna się w okolicach 20 sierpnia, a kończy około 4 lipca. Daty te różnią się w zależności od prowincji i regionów, a także tego, jak układa się w danym roku kalendarz. Wakacje w Holandii trwają zdecydowanie krócej niż w innych krajach europejskich. To zaledwie 6 tygodni. Wyraźną różnicę widać także w przypadku ferii jesiennych (jeden tydzień przerwy), ferii świątecznych (2 tygodnie przerwy), ferii zimowych (jeden tydzień przerwy) i ferii majowych (dwa tygodnie przerwy).
Wszelkie okresy wolne, w tym wakacje i ferie odbywają się także w różnych terminach w zależności od typów szkół i części kraju. Szczegółowe kalendarium znajduje się zawsze na stronie administracji państwowej Rijksoverheid.
Prawa i obowiązki rodzica w Holandii
Zgodnie z prawem holenderskim dziecko do szkoły muszą zapisać rodzice. Brak podjęcia takiego działania wiąże się z ryzykiem nałożenia na nich kary grzywny w wysokości od 750 do 3700 euro. Jeśli rodzina jest zameldowana w danej gminie, w stosownym czasie urząd ten wyśle odpowiednie przypomnienie o obowiązku zapisania dziecka do szkoły. Jeżeli rodzice nie są zameldowani, muszą tej kwestii dopilnować samodzielnie.
Holandia jest krajem, w którym czas nauki przestrzegany jest w sposób bardzo rygorystyczny. Jeśli w placówce szkolnej trwają lekcje, nie ma możliwości samodzielnego podjęcia decyzji o wyjeździe na wakacje, który spowoduje nieobecność dziecka na zajęciach. Podopieczni chodzący na wagary mogą dostać nadzór kuratora, a w przypadku nieusprawiedliwionych nieobecności grozi kara finansowa.
Kiedy dziecko zachoruje i nie dotrze do szkoły, a placówka nie zostanie o tym fakcie poinformowana w sposób natychmiastowy, możliwe jest zawiadomienie odpowiednich służb. Zwolnienie dziecka z zajęć w Holandii bez konkretnej i ważnej przyczyny wymaga też pozwolenia dyrekcji. Nie ma możliwości przedłużenia wakacji.
Jakie wsparcie oferowane jest dzieciom, które nie mówią po niderlandzku?
Obecnie w Holandii średnio co drugie dziecko nie mówi w języku niderlandzkim, co zaczyna być postrzegane jako duży problem zarówno przez rząd, jak i wiele organizacji kulturowych. Dlatego istnieje wiele możliwości nabywania kompetencji językowych przez dzieci w każdym wieku. To zarówno ciekawa oferta szkół językowych dostosowana do wieku i zajęć szkolnych, jak i szkoły weekendowe. Często zajęcia języka niderlandzkiego prowadzone są też w formie zabawy i wraz z poznawaniem kultury czy historii Holandii.
Możliwe jest również korzystanie z zajęć rodzinnych i przeznaczonych dla grup pochodzących z danego kraju. Można także nabywać znajomość języka niderlandzkiego za pośrednictwem licznych aplikacji czy ogólnodostępnych serwisów internetowych. Nauka języka niderlandzkiego dla dzieci w Holandii jest również objęta różnego rodzaju dotacjami i dofinansowaniem, zwłaszcza w przypadku uzyskiwania dość niskich dochodów.
Programy zajęć dodatkowych i możliwości edukacyjne
Zajęcia dodatkowe w Holandii to duży wybór różnych możliwości zarówno w zakresie nauk ścisłych, pogłębiania wiedzy i zainteresowań krajem ojczystym (także w przypadku Polaków), jak i rozwoju artystycznego. Aktualnie ogromny nacisk kładzie się w Holandii na zajęcia sportowe, co ściśle wiąże się z dużym problemem nadwagi wśród najmłodszych. Dlatego też bez problemu w każdej szkole znajdziemy oferty skorzystania z różnych spotkań pozalekcyjnych.
W zależności od wybranych zajęć, trzeba jednak liczyć się najczęściej z dodatkowymi opłatami, które niekiedy mogą być dość wysokie. Jedną z najtańszych opcji będzie basen i zajęcia z piłki wodnej. Tu roczny koszt wyniesie ok. 300-400 euro. Jeszcze korzystniej pod względem finansowym wypada w Holandii lekkoatletyka. Roczny budżet na takie zajęcia będzie wynosił zazwyczaj nie więcej niż 150-200 euro. Popularny w Holandii jest także tenis czy judo. Opłaty będą w tej kwestii dość podobne.
Coraz większym zainteresowaniem zwłaszcza wśród dziewcząt cieszy się w Holandii również hokej. W tym przypadku koszty roczne będą nieco wyższe. Do opłat za zajęcia dochodzi koszt stroju i sprzętu. Trzeba więc przygotować się na wydatek ok. 550 euro. Jeszcze droższym zajęciem, choć bardzo elitarnym jest jazda konna. Tu poza zajęciami i odpowiednim strojem dochodzi jeszcze kwestia opłaty za zwierzę. Łączny roczny koszt takich zajęć będzie więc utrzymywał się na poziomie około 800-1000 euro.
Bez wątpienia edukacja w Holandii zorganizowana jest na wysokim poziomie i umożliwia zapewnienie dzieciom odpowiedniego poziomu wykształcenia. W przypadku Polaków nauka w anglojęzycznej szkole może być bardzo korzystna i przełożyć się na nabycie wielu przydatnych w życiu kompetencji. Pozwolą one doskonale przygotować się do podjęcia w przyszłości dobrze płatnej i ciekawej pracy zarówno w Polsce, Holandii, jak i w każdym innym kraju.