Polacy wciąż chcą emigrować na Wyspy, mimo coraz większych restrykcji. Pamiętajmy, że od kwietnia 2024 obowiązują nowe obostrzenia! Sprawdź, na jakich zasadach obecnie możesz przeprowadzić się do Wielkiej Brytanii.
Wraz z ogłoszeniem rozwodu Wielkiej Brytanii z resztą krajów unijnych, pojawiły się ograniczenia w możliwości swobodnego przepływu osób. Od 1 stycznia 2021 roku, kiedy w życie weszły ustalenia brexitu, po rocznym okresie przejściowym, możemy przebywać tam na zmienionych regułach.
To wcale jednak nie zniechęca naszych rodaków do emigracji na nowych zasadach wizowych. Wręcz przeciwnie – po okresie, gdy faktycznie pojawiały się obawy, że po brexicie Wielka Brytania stanie się twierdzą nie do zdobycia, okazało się, że wciąż można tu przyjechać. Oczywiście jest to bardziej skomplikowane i wymaga od nas większych nakładów finansowych, znajomości języka angielskiego oraz legalizacji pobytu od strony formalnej. Przyjrzyjmy się więc temu, co się zmieniło od wejścia w życie nowych przepisów.
Jaki dokument upoważnia nas do przebywania w Wielkiej Brytanii?
Dla Polaków przebywających na Wyspach od lat, wszystko zostało „po staremu”. Przy pełnym statusie osoby osiedlonej zostały zachowane dotychczasowe prawa, takie jak: prawo do pracy, korzystanie z publicznej służby zdrowia, zasiłków, emerytury, nauki. Istotnym udogodnieniem jest również możliwość dalszego przekraczania granicy Wielkiej Brytanii za okazaniem dowodu osobistego (do końca 2025 roku). Osób tych nie dotyczy też konieczność egzaminu ze znajomości języka angielskiego, co ucieszyło niejednego z polskich emigrantów.
Co uprawnia nas do dłuższego pobytu w UK po brexicie?
1. Status osoby osiedlonej / tymczasowy status osoby osiedlonej
Wniosek o wydanie statusu osoby osiedlonej (settled status) lub tymczasowego statusu osoby osiedlonej (pre-settled status) należało złożyć do czerwca 2021 roku. W uzasadnionych przypadkach można starać się o ten status w późniejszym terminie.
Sam procedura aplikowania przebiegała bardzo prosto i szybko, jeśli oczywiście mieliśmy udokumentowany pobyt w Wielkiej Brytanii. Należało przedstawić w niej dowód tożsamości, zdjęcie, podać NIN (National Insuarance Number) lub inny dowód ciągłego przebywania na Wyspach, podpisać oświadczenie o niekaralności oraz – w przypadku wniosku w imieniu dziecka – dowód pokrewieństwa.
Na tej podstawie został nam przyznany status:
- Tymczasowy Status Osoby Osiedlonej (Pre-settled Status), jeśli nasz pobyt w momencie składania wniosku wynosił mniej niż 5 lat. Po osiągnięciu stażu 5 lat przebywania w Wielkiej Brytanii możemy aplikować o Status Osoby Osiedlonej.
- Status osoby osiedlonej (Settled Status), jeśli nasz pobyt w momencie składania wniosku wynosił co najmniej 5 lat.
Osoby, które posiadają ten status mogą korzystać z programu łączenia rodzin. Polega on na tym, że możemy „podpiąć” pod swój status małżonka lub partnera. Co ważne, jest to opcja wyłącznie dla małżonków, którzy zawarli ślub najpóźniej w 2018 roku oraz par, które mieszkały ze sobą, co najmniej 2 lata przed końcem 2020 roku.
W obu przypadkach musimy oczywiście udowodnić związek, aktem małżeństwa lub w drugim przypadku, dowodami w postaci zdjęć, wspólnych rachunków i tym podobnych.
O status możemy aplikować tutaj: https://apply-to-visit-or-stay-in-the-uk.homeoffice.gov.uk/euss .
2. Obywatelstwo brytyjskie
Polacy nie muszą rezygnować z własnego obywatelstwa, gdy starają się o obywatelstwo brytyjskie. Wraz z jego uzyskaniem, mamy takie same prawa jak Brytyjczycy.
Aby rozpocząć procedurę, musimy:
- przebywać w Wielkiej Brytanii co najmniej 6 lat ze statusem osiedleńca, rezydenta lub posiadać prawo do stałego pobytu,
- przebywać w Wielkiej Brytanii 3 lata mając brytyjskiego małżonka,
- urodzić się w Wielkiej Brytanii,
- posiadać rodziców z brytyjskim obywatelstwem.
Dodatkowo musimy spełnić kryteria takie jak:
- potwierdzenie znajomości języka angielskiego (zdać egzamin na poziomie B1 w IELTS lub Trinity College London),
- złożyć zaświadczenie o niekaralności,
- posiadać referencję od Brytyjczyków, którzy znają nas co najmniej 3 lata,
- zdać test na temat życia w Wielkiej Brytanii (Life in the UK).
Więcej informacji na temat brytyjskiego obywatelstwa, wymaganych dokumentów, kosztów i samego procesu możemy uzyskać na stronie rządowej https://www.gov.uk/british-citizenship .
3. Wiza
W zależności od naszej indywidualnej sytuacji, możemy przeprowadzić się do Wielkiej Brytanii po uzyskaniu jednej z kilku rodzajów wiz.
Jeżeli chcemy podróżować na Wyspy jedynie w celach turystycznych do 6 miesięcy, nie będziemy potrzebowali na to specjalnego pozwolenia, czy też wizy. Podobnie będzie w sytuacji, gdy odwiedzamy tutaj rodzinę lub udajemy się do Wielkiej Brytanii w celach służbowych na okres nie dłuższy niż 6 miesięcy. Koszt wizy zależy od jej rodzaju.
Trzeba pamiętać, że do opłaty samej wizy należy w większości przypadków dodać:
- opłatę za opiekę zdrowotną,
- przygotować się na okazanie zaplecza finansowego, czyli gwarancji posiadania środków na początkowe utrzymanie w Wielkiej Brytanii. Kwota ta musi być na naszym koncie nieprzerwanie w okresie miesiąca przed aplikowaniem o wizę. W przypadku wizy pracowniczej jest to 1,270 funtów.
O każdy rodzaj wizy możemy starać się sami, co pozwoli nam ograniczyć wydatki. Jak mówi „Polish Express” Angelika: – Nie korzystałam z niczyjej pomocy, zajęliśmy się tym z mężem, który już mieszkał w Wielkiej Brytanii. Sama procedura trwała krótko, spotkanie biometryczne odbyło się 17 stycznia tego roku, a wiza została przyznana 6 marca.
Możemy także skorzystać z usług tzw. pośredników, choć wtedy musimy się liczyć z wyższymi kosztami. – Polecam jednak skorzystanie z porady prawniczej, oczywiście w miarę możliwości finansowych. Zapłaciłam 180 funtów za godzinę konsultacji, ale warto, bo szkoda by było zrobić błąd i zaryzykować odmowę przyznania wizy – radzi w rozmowie z „Polish Express” Marta, dodając że pomoc polegała głównie na wypełnieniu aplikacji, natomiast dokumenty musiały być skompletowane we własnym zakresie.
Ogólne wymagania do uzyskania wizy:
- wypełniony wniosek wizowy (przy użyciu oficjalnej aplikacji UK Immigration: ID Check lub osobiście w Visa Application Centre w Warszawie,
- opłata wizowa,
- dokumentacja kwalifikacji (dyplomy, referencje itp.),
- potwierdzenie posiadania środków na mieszkanie w Wielkiej Brytanii (np. wyciągi bankowe),
- opłata za ubezpieczenie społeczne,
- paszport biometryczny,
- dokument potwierdzający znajomość języka angielskiego w stopniu wymaganym podczas starania się o dany typ wizy,
- aktualny adres mailowy,
- zaświadczenie o niekaralności do wiz pracowniczych oraz rodzinnych,
- dokument potwierdzający pokrewieństwo do wiz rodzinnych.
Co ważne, wymagania te nieco różnią się w zależności od typu wizy, o którą się ubiegamy i mogą być ustalane indywidualnie.
Wiza studencka (Student Visa)
Na jej rodzaj i koszt wpływają: długość i miejsce nauki. Można się o nią starać najwcześniej na 6 miesięcy przed rozpoczęciem edukacji, a czas oczekiwania wynosi do 3 tygodni. Wiza taka wydawana jest na okres do 5 lat w zależności od rodzaju kursu. Aby aplikować o wizę studencką trzeba mieć ukończone 16 lat, posiadać paszport, musimy też wykazać się znajomością języka angielskiego na poziomie B1 lub B2 (w zależności od rodzaju studiów) oraz przedstawić dokument potwierdzający przyjęcie na studia ( CAS – Confirmation of Acceptance for Studies). Istnieje też opcja dla uczniów w wieku od 4 do 17 lat (Child Student).
Więcej informacji możemy znaleźć na rządowej stronie: https://www.gov.uk/student-visa
Wiza rodzinna (Family Visa)
Możemy o nią aplikować, gdy np. chcemy dołączyć do małżonka albo partnera będącego Brytyjczykiem lub mającego status osoby osiedlonej bądź tymczasowy status, wydany przed 1 stycznia 2021 roku. Związek ten musi być prawdziwy i stały, co będzie trzeba udowodnić podczas aplikowania o wizę. – Wystarczyło, jak daliśmy nasze wspólne zdjęcia i akt małżeński – wyjaśnia w rozmowie z „Polish Express” Angelika.
Warto mieć na uwadze, że od kwietnia 2024 roku, Wielka Brytania ma wprowadzać obostrzenia – dotychczasowy minimalny roczny próg dochodowy dla osoby chcącej sprowadzić członka rodziny ma wzrosnąć z 18 600 do 29 000 funtów.
Więcej informacji możemy znaleźć na rządowej stronie: https://www.gov.uk/uk-family-visa/partner-spouse
Wiza pracownicza (Work Visa)
Gdy zamierzamy przeprowadzić się do Wielkiej Brytanii w celach zarobkowych, musimy najpierw postarać się o specjalną wizę dla pracowników. Typ takiej wizy zależy od naszej indywidualnej sytuacji.
Koszty przedstawia brytyjski Home Office: https://visa-fees.homeoffice.gov.uk/y/poland/eur/work/work—applications-made-outside-the-uk-also-applicable-in-the-isle-of-man/all .
O uzyskaniu wizy pracowniczej decyduje wynik uzyskany w systemie punktowym. Musimy zdobyć 70 punktów, z czego 50 pochodzi z kategorii obowiązkowych:
- znajomość języka angielskiego co najmniej na poziomie B1 – 10 punktów,
- oferta pracy od pracodawcy zatwierdzonego przez brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych – 20 punktów,
- oferta pracy na poziomie adekwatnym do kwalifikacji – 20 punktów.
Dodatkowe punkty można uzyskać za ofertę pracy w deficytowy zawodzie lub wynagrodzenie roczne w kwocie przekraczającej 25 600 funtów.
Jakie są typy wiz pracowniczych?
Skilled worker visa – wiza dla pracowników wykwalifikowanych, uprawnia do podjęcia zatrudnienia w zawodach wymienionych przez brytyjską stronę rządową https://www.gov.uk/government/publications/skilled-worker-visa-eligible-occupations/skilled-worker-visa-eligible-occupations-and-codes .
Wiza ta uzyskiwana jest na 5 lat i może być przedłużana. Do jej otrzymania musimy przedstawić „certificate of sponsorship” (dokument od zweryfikowanego i zarejestrowanego pracodawcy, który oferuje nam zatrudnienie) oraz spełnić warunki minimalnego zarobku na danym stanowisku.
Health and Care Worker Visa – wiza dla pracowników z sektora opieki zdrowotnej. Jest przeznaczona dla osób z odpowiednimi kwalifikacjami oraz stażem pozwalającymi na pracę w opiece zdrowotnej i społecznej. Tu również musimy przedstawić certyfikat od pracodawcy oraz osiągać minimalny dochód na danym stanowisku. Uzyskiwana jest ona na 5 lat z możliwością przedłużenia i w przypadku tej wizy, nie trzeba płacić za opiekę zdrowotną.
Global Talent visa – aplikować o nią mogą osoby będące liderami (lub mające taki potencjał) w sektorach kultury, sztuki, nauki i technologii cyfrowej. W tym przypadku nie musimy mieć wcześniejszej oferty pracy. Wiza ta przyznawana jest na okres do 5 lat z możliwością przedłużenia.
Seasonal Worker visa – wydawana pracownikom sezonowym na okres maksymalnie 6 miesięcy. Do jej uzyskania będziemy potrzebować certyfikat od zarejestrowanego pracodawcy.
Więcej informacji możemy znaleźć na rządowej stronie: https://www.gov.uk/browse/visas-immigration/work-visas
Najbardziej aktualne informacje na temat wizy znajdziemy na brytyjskiej stronie rządowej https://www.gov.uk/apply-to-come-to-the-uk .
Jakie dokumenty musisz zabrać ze sobą do Wielkiej Brytanii?
Po uzyskaniu odpowiedniego dokumentu zezwalającego na legalny pobyt, musimy też pamiętać o innych, takich jak:
- prawo jazdy (w czasie późniejszym możemy je wymienić na brytyjskie),
- certyfikaty dotyczące naszego wykształcenia i kwalifikacji (najlepiej również w wersji angielskiej, przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego),
- akt ślubu, jeśli taki mieliśmy.
Dobrze jest też upoważnić w Polsce osobę zaufaną do załatwiania spraw administracyjnych i urzędowych w naszym imieniu.
Co musisz załatwić po przeprowadzce do Wielkiej Brytanii?
Do podstawowych rzeczy, które musimy załatwić po przeprowadzce do Wielkie Brytanii należy:
- uzyskanie NIN (numer ubezpieczenia społecznego),
- założenie konta w banku,
- pozyskanie angielskiego numeru telefonu komórkowego,
- rejestracja u lekarza rodzinnego (GP).
To wszystko pozwoli nam w późniejszym czasie na normalne funkcjonowanie w nowym kraju.
