W niemieckim powiecie St. Wendel w Saarland testowany jest specjalny program integracyjny dla osób ubiegających się o azyl. Inicjatorem projektu jest starosta Udo Recktenwald. Lokalny polityk postanowił wprowadzić zasadę „najpierw obowiązki, potem przywileje”. W skrócie to praca dla migrantów w zamian za pewne korzyści.
Kilkudziesięciu migrantów zdolnych do pracy zostało zobowiązanych do wykonywania prac społecznie użytecznych – od konserwacji placów zabaw, po pielęgnację cmentarzy. W zamian otrzymują szybszy dostęp do deficytowych kursów języka niemieckiego oraz świadczeń socjalnych.
Zachęta do integracji, sankcje za bierność
Główna idea programu opiera się na motywacji przez nagrody i sankcje. Migranci, którzy przez cały miesiąc sumiennie i punktualnie uczestniczą w pracy, trafiają na początek listy oczekujących na kursy językowe. Te kursy, z uwagi na duże zapotrzebowanie i ograniczoną liczbę miejsc, są trudno dostępne – zwłaszcza dla osób z nieuregulowanym statusem pobytowym. Osoby, które odmawiają pracy lub wykazują brak zaangażowania, muszą się liczyć z konsekwencjami finansowymi. W skrajnych przypadkach oznacza to nawet wstrzymanie wypłat świadczeń socjalnych.
Jak ujawnił starosta Recktenwald, wyniki pierwszych miesięcy wdrażania programu są mieszane. Spośród 56 uczestników tylko około połowa regularnie wykonywała powierzone zadania. Ci migranci otrzymali priorytetowy dostęp do kursów językowych. Pozostali nie wywiązywali się ze zobowiązań – często zgłaszali chorobę lub nie przychodzili bez uprzedzenia.
W efekcie 6 osobom całkowicie wstrzymano świadczenia, a kolejnym 7 mocno je ograniczono. Dla kilkunastu następnych uczestników przygotowywane są podobne sankcje. Cztery osoby organizator wyłączył z programu z powodu braku zapewnionej opieki nad dziećmi, co stanowi wyjątek w obowiązku uczestnictwa.
Program skoncentrowany na Syryjczykach ma potencjał na skalę ogólnokrajową
Program „together@work” w dużej mierze stworzono z myślą o Syryjczykach, ponieważ to oni stanowią aż 90 proc. zdolnych do pracy azylantów w powiecie St. Wendel. Pomimo dużej potrzeby nauki języka niemieckiego osoby z tej grupy często są pomijane przy przydziale miejsc na kursy, głównie ze względu na niepewny status prawny.

Projekt w St. Wendel, mimo że pilotażowy, już teraz CDU Saarland wskazuje jako model z ogólnokrajowym potencjałem. Do końca pierwszego roku ma umożliwić utworzenie 200 miejsc pracy dla azylantów, a jego koszt wynosi 150 tys. euro.
Ponad 18 milionów mieszkańców Niemiec ma związki z migracją
W 2022 roku w Niemczech mieszkało ponad 15 milionów osób, które urodziły się poza granicami tego kraju – wynika z danych opublikowanych w 2024 roku przez Federalny Urząd Statystyczny w Wiesbaden. Jeśli uwzględnić także dzieci imigrantów, ta liczba przekracza 18 milionów.
Zestawienie demograficzne pokazuje, że osoby bez niemieckiego obywatelstwa są przeciętnie młodsze, gdyż ich średni wiek to 37 lat. Wśród obywateli Niemiec średni wiek jest o 8 lat wyższy.
Wśród wszystkich imigrantów najwięcej pochodziło z Polski, aż 12 proc. tej grupy. Kolejne miejsca zajęły osoby z Turcji (9 proc.) i Rosji (7 proc.).