Festiwal Polskich Filmów Kinoteka, organizowany przez Instytut Kultury Polskiej w Londynie przy wsparciu ze strony Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej, powraca w 2024 r. na ekrany londyńskich kin z 22. edycją festiwalu, która odbędzie się w dniach od 6 do 28 marca.
W tegorocznym programie znajdują się nowe produkcje filmowe jednych z najbardziej uznanych współczesnych polskich filmowców, takich jak Agnieszka Holland, Małgorzata Szumowska i Michał Englert oraz DK i Hugh Welchmanowie, jak również produkcje, sięgające do bogatej historii kinematografii polskiej w ramach retrospektyw czołowych głosów kina, takich jak Walerian Borowczyk i Krzysztof Kieślowski. Dzięki swemu bogatemu repertuarowi, obejmującemu także filmy dokumentalne, familijne, krótkometrażowe i dwa wydarzenia muzyczne na żywo, tegoroczny festiwal zapowiada się jako wyjątkowe i ekscytujące wydarzenie, celebrujące różnorodność polskiej sztuki filmowej.
GALA OTWARCIA
Kinoteka 2024 przywita widzów na Gali Otwarcia 6 marca w Brytyjskim Instytucie Filmowym BFI Southbank pokazem docenionego przez krytyków i niezwykle poruszającego filmu Zielona granica, (Green Border, 2023) w reżyserii Agnieszki Holland (W ciemności, Tajemniczy ogród).
Ten niezwykle ważny film porusza kwestie migracji, stanowiące przedmiot ważkiej debaty politycznej, toczącej się obecnie w całej Europie. Po przeprowadzce do północno-wschodniej Polski psycholożka Julia (Maja Ostaszewska) mimowolnie staje się uczestniczką dramatycznych wydarzeń rozgrywających się na granicy polsko-białoruskiej. Świadoma ryzyka i konsekwencji prawnych, dołącza do grupy aktywistów pomagających uchodźcom ukrywającym się w lasach, w których wprowadzono stan wyjątkowy. Równolegle do tych wydarzeń poznajemy rodzinę uciekającą z ogarniętej wojną Syrii, do której dołącza nauczycielka z Afganistanu. Razem próbują przedostać się na granicę z UE nieświadomi tego, że stali się pionkami w nieuczciwej grze białoruskich władz. Los przetnie ich drogę z Julią i młodym strażnikiem granicznym – Janem. Rozgrywające się wokół nich wydarzenia zmuszają ich wszystkich do zadania sobie podstawowego pytania: czym jest człowieczeństwo? Zielona granica trafia do Kinoteki na fali znakomitego przyjęcia na prestiżowych festiwalach w Wenecji, Toronto i Pusan, a także po ogromnym sukcesie kasowym w Polsce. Mamy zaszczyt otworzyć festiwal tym znakomitym filmem jednej z czołowych twórczyń w kraju.
GALA ZAMKNIĘCIA
Gala zamknięcia festiwalu w tym roku będzie gościć w BFI IMAX, gdzie 28 marca odbędzie się niezwykłe wydarzenie łączące film i muzykę. Widzowie będą mieli okazję obejrzeć polski hit kasowy Chłopi (The Peasants, 2023) z muzyką na żywo kompozytora Łukasza Rostkowskiego znanego jako L.U.C. Zrealizowany w technice animacji malarskiej film Chłopi to adaptacja oparta na noblowskiej powieści Władysława Reymonta i prawdziwy wizualny majstersztyk. Życie mieszkańców wsi Lipce toczy się wokół pracy na roli, relacji międzyludzkich i posagów a urozmaicają je plotki. Jagna (Kamila Urzędowska) zostaje wydana za mąż za bogatego wdowca, lecz miłość, którą darzy jego syna grozi rozpadem ich dotychczasowego życia. Podobnie jak nominowany do Oscara Twój Vincent, najnowszy film DK i Hugh Welchmanów ukazuje świat pełen zapierającego dech w piersiach piękna a czasem także brutalności, przedstawiając tym samym obraz patriarchalnej, wiejskiej społeczności w XIX-wiecznej Polsce. Podobnie jak w filmie Twój Vincent, ten film przesycony jest inspiracjami artystycznymi, które w tym przypadku czerpano od młodopolskich artystów. Po ogromnym sukcesie kinowym, gdzie w Polsce ekranizację obejrzało 1,7 miliona widzów, teraz także brytyjska publiczność będzie mogła obejrzeć to wizualnie imponujące dzieło na największym ekranie w Wielkiej Brytanii, co gwarantuje prawdziwie immersyjne wrażenia muzyczne i kinowe.
NOWE KINO POLSKIE
Sekcja Nowe Kino Polskie, w ramach której prezentowane są najlepsze polskie produkcje współczesne, w tym roku zaprasza na najnowsze tytuły Małgorzaty Szumowskiej (Śniegu już nigdy nie będzie, Twarz, Ciało) i Michała Englerta (Śniegu już nigdy nie będzie, Infinite Storm). Akcja filmu Kobieta z (Woman Of, 2023) rozgrywa się w okresie przemian w Polsce po upadku komunizmu do przejścia do ustroju kapitalistycznego i opowiada historię Anieli Wesoły (Małgorzata Hajewska) na przestrzeni 45 lat i traktuje o jej drodze do odnalezienia osobistej wolności jako kobiety transpłciowej. Film analizuje wybory, których Aniela musi dokonać, by dać sobie prawo do bycia sobą, a jej żmudna droga do wolności to niejako metafora transformacji, którą przechodziła Polska, odzwierciedlająca społeczeństwo, które niegdyś solidarnie zjednoczyło się w celu obalenia komunistycznego reżimu.
Komunistyczna Polska stanowi również tło dla filmu Święty (Saint, 2023), którego akcja rozgrywa się w ostatnich, burzliwych dniach PRL-u i ukazuje społeczeństwo zmagające się ze swoją tożsamością, naród rozdarty pomiędzy wiernością kościołowi a ojczyźnie. W tej ciekawej produkcji Mateusz Kościukiewicz (Twarz, Bracia) wciela się w rolę początkującego milicjanta prowadzącego śledztwo w sprawie kradzieży bezcennej, srebrnej rzeźby z katedry gnieźnieńskiej. Kolejna propozycja to wielokrotnie nagradzany Doppelganger. Sobowtór (Doppelgänger, 2023) Jana Holoubka (dostępny na Netfliksie Rojst, 25 lat Niewinności. Sprawa Tomka Komendy). Jest to stylowy dramat sensacyjny oparty na prawdziwych wydarzeniach z czasów zimnej wojny w Polsce z Jakubem Gierszałem (Najlepszy) w roli głównej, w którym szpiegowska opowieść rozgrywa się jednocześnie po obu stronach żelaznej kurtyny.
W repertuarze festiwalu znajdziemy również Ultima Thule (2023) Klaudiusza Chrostowskiego z kolejną znakomitą główną rolą Jakuba Gierszała w roli Bartka, mężczyzny, który nie mogąc znaleźć sensu swego życia, zostawia rodzinę i wyjeżdża na odległą szkocką wyspę. Ten imponujący, minimalistyczny debiut fabularny zdobył nagrodę dla najlepszego filmu w konkursie filmów mikrobudżetowych na festiwalu w Gdyni w 2023 r. Adaptacja powieści Jakuba Małeckiego Święto ognia (Feast of Fire, 2023) to wzruszający film o szczęściu, ambicjach i tajemnicach, w którym dwie oddane siostry zmagają się z bardzo różnymi ograniczeniami narzuconymi im przez ich własne ciała. Film łączy elementy humoru z głęboko zakorzenioną traumą emocjonalną i zachęca nas do postawienia się sytuacji innych osób oraz do tego, byśmy stali się lepszymi orędownikami naszych własnych pragnień.
Tegoroczny program obejmuje dwa filmy fabularne, które biorą pod lupę kwestie tożsamości. Horror Story Adriana Apanela (2023) to inteligentne spojrzenie na często absurdalne sytuacje z okresu dojrzewania i wejścia w dorosłość, umiejętnie łączące czarną komedię z elementami horroru. Jakub Zając (Dawid i Elfy) gra mężczyznę, który przyjeżdża do Warszawy gotowy na rozpoczęcie dorosłego życia w sektorze finansowym, a wkrótce zaczyna popadać z jednej katastrofy w drugą. Różyczka 2 (The Secret of Litle Rose, 2023) to długo oczekiwana kontynuacja wielokrotnie nagradzanej Różyczki (2010) Jana Kidawy-Błońskiego. Po raz kolejny w rolach głównych wystąpili znakomici polscy aktorzy Magdalena Boczarska (Ostatnia rodzina) i Robert Więckiewicz (W ciemności, Wałęsa: Człowiek z nadziei).
Film opowiada o karierze polityczki, której życie wywraca się do góry nogami po ataku terrorystycznym, w którym ginie jej mąż. Na koniec, film Kos (Scarborn, 2023) Pawła Maślony to pełna akcji opowieść historyczna, laureat wielu nagród na Festiwalu Filmowym w Gdyni w 2023 r., w tym Złote Lwy, Nagroda dziennikarzy i laur Młodego Jury.
Oparty na prawdziwych wydarzeniach film opowiada historię generała Tadeusza „Kosa” Kościuszki (Jacek Braciak), który powraca do Polski w 1794 roku i planuje zorganizować powstanie przeciwko rosyjskim siłom okupacyjnym, ale przeszkadza mu w tym kapitan kawalerii rosyjskiej (Robert Więckiewicz), który zrobi wszystko, by pokrzyżować jego plany.
FILM DOKUMENTALNY
W ramach tegorocznego sektora dokumentalnego festiwal pokaże dwa intrygujące i otwierające oczy filmy, które zabiorą widza do stref wojennych na całym świecie i z zupełnie różnych perspektyw pokażą, jak konflikty dotykają osoby, które znalazły się w polu ognia. Skąd dokąd (In the Rearview, 2023) miał swoją premierę w Cannes i zdobył już wiele nagród na festiwalach, w tym Grand Jury Award na Sheffield Doc Fest. Dokument opowiada historie zwykłych Ukraińców, którym reżyser Maciek Hamela pomógł ewakuować się z kraju po inwazji Rosji.
Złożony niemal w całości z relacji uchodźców uciekających przed wojną, film przedstawia różne sposoby radzenia sobie z traumą i determinację uchodźców do tego, by znaleźć bezpieczne schronienie. Realizowany przez siedem lat Danger Zone (2023) to wzbudzający niepokój dokument, zgłębiający temat ciemnego oblicza turystyki, obrazujący ludzi, którzy decydują się na odwiedzenie stref wojennych w ramach zorganizowanych wycieczek turystycznych, ponosząc przy tym ogromne koszty.
Film przyjmuje podejście obserwacyjne i zestawia doświadczenia tak zwanych „turystów wojennych” i organizatorów wycieczek z codziennym życiem osób żyjących i walczących w krajach takich jak Somalia, Afganistan i Syria. To film, który zadaje głębokie moralne pytanie o kwestie przywilejów.
KLASYKA KINA
W ramach klasyki kina festiwal zaprezentuje trzech polskich twórców w programie obejmującym polskie produkcje filmowe z okresu od lat 40. do 70. ubiegłego wieku. Premierowe pokazy, przełomowego arcydzieła Krzysztofa Kieślowskiego Amator (Camera Buff 1979) zostały nagrodzone na festiwalach w Moskwie, Chicago i Berlinie; scenariusz został napisany specjalnie dla aktora Jerzego Stuhra, wówczas wschodzącej gwiazdy kina, który gra robotnika fabrycznego, którego pasja do utrwalania świata na taśmie 8 mm stopniowo przejmuje kontrolę nad jego życiem, z konsekwencjami dla jego wolności. Dzieje grzechu (The Story of Sin, 1975) to intensywne, przełamujące tabu dzieło kultowego reżysera Waleriana Borowczyka, oparte na znanej powieści Stefana Żeromskiego, który był współautorem scenariusza.
Film przyjmuje formę melodramatu i śledzi losy młodej kobiety – Ewy (Grażyna Długołęcka), która zakochawszy się w młodym, zubożałym lokatorze w swym rodzinnym domu, wpada w spiralę uwodzenia i obsesji.
Na koniec Kinoteka ma zaszczyt zaprosić na film Michała Waszyńskiego Wielka droga (The Great Way, 1946), pierwszy polski film fabularny po II wojnie światowej. Wyprodukowany przez 2 Korpus Wojska Polskiego i nakręcony w dużej mierze w Cinecitta, opowiada on historię młodego żołnierza, który trafia do szpitala wojskowego, gdzie pielęgniarka udaje jego narzeczoną, aby pomóc mu w rekonwalescencji. Potajemnie czyta jego dziennik, aby zrozumieć jego historię i w ten sposób dowiaduje się o jego doświadczeniach na polu walki. Choć fabuła filmu jest fikcyjna, Wielka droga wykorzystuje materiały dokumentalne, aby ukazać prawdziwą historię polskiej armii dowodzonej przez generała Andersa i ich słynnego niedźwiedzia Wojtka.
RODZINNY SEANS
Familijny seans festiwalu w 2024 roku to O psie, który jeździł koleją (The Dog Who Travelled by Train, 2023), jedna z najpopularniejszych premier w polskich kinach ubiegłego roku. Ta wzruszająca historia rodzinna opowiada o Zuzi, małej dziewczynce zmagającej się z chorobą serca, której ojciec pracuje na kolei, oraz o białym owczarku szwajcarskim o imieniu Lampo, który odmienia jej życie. Dostosowany do współczesnych czasów film oparty jest na przygodach prawdziwego psa Lampo z lat 50. we Włoszech, który zyskał sławę dzięki książce Romana Pisarskiego o tym samym tytule.
RAVE: RECHARGE
Techno miało kluczowe znaczenie dla kultury rave’ów i undergroundowych imprez tanecznych, które odbywały się w Polsce w okresie przemian politycznych i gospodarczych na początku lat 90-tych. Tegoroczny festiwal chce nawiązać do tej bogatej kultury sceny tanecznej i dlatego zaprasza na ekscytującą, nocną imprezę taneczną w Queen Elizabeth Hall w Southbank Centre, która poprzedzona będzie programem filmów krótkometrażowych, które zgłębiają powiązania między kulturą rave a sztuką współczesną w Polsce w latach 90-tych: Twins (1993-5), Forty (Forts, 1996), Normal Subjects (1998), S.L.L. (1999), Orędzie na rok 1999 (Address for the Year 1999) (Legs (1999), Huta 2000 (Steelworks 2000), CUKT (2001). Po projekcji RAVE: Recharge zaprasza imprezowiczów, aby dali się porwać kulturze rave, która zabierze ich w muzyczną podróż obejmującą ostatnie trzy dekady muzyki elektronicznej. Tę wyjątkową Imprezę, będącą świętem muzyki i filmu prowadzą producenci i DJ-e Catz 'n Dogz, GW Harrison i Blanka Barbara.
KRÓTKA HISTORIA KOBIET
Przy okazji Międzynarodowego Dnia Kobiet 8 marca zapraszamy na projekcję Krótkiej historii kobiet, czyli programu dziewięciu filmów krótkometrażowych zrealizowanych przez polskie animatorki urodzone w latach 70.- 90. XX-wieku. Ten blok krótkometrażowy ma na celu zwrócenie uwagi na różne aspekty kobiecych doświadczeń i podkreślenie ważnej roli kobiet w świecie polskiej animacji ukazując kontrast tematów podejmowanych w czasach PRL-u z teraźniejszością. W swoich filmach te autorki koncentrują się na tematach silnie związanych z życiem kobiet i kobiecym ciałem, a także zmianami fizjologicznymi i fizycznymi, takimi jak dojrzewanie, doświadczenia seksualne, ciąża i starzenie się. Ta współczesna fala filmów tworzonych przez kobiety, po latach męskiej dominacji w branży, oferuje nowe, świeże spojrzenie na polską animację. W programie wyświetlane będą: Refreny (Refrains, 2007), Do serca Twego (To Thy Heart, 2013), Ab Ovo (2013), Nieprawdopodobnie elastyczny człowiek (The Incredibly Elastic Man, 2013), Cipka (Pussy, 2016), III (2018), Jestem tutaj (I’m Here, 2020), Lushfilness (2020) oraz 3 geNARracje (2021).
3RD AI WAKENING
XRossspace powraca na Kinotekę 2024 z nowym, ekscytującym programem w ICA London od 14 do 17 lutego. Wraz z ciągłą ewolucją przestrzeni między światem wirtualnym a fizycznym, formują się nowe technologie. Tajemnicze skróty takie jak VR, AR, AI są często niezdefiniowane, ale stwarzają pole dla nowych form narracji. 3RD AI WAKENING to starannie dobrany program materiałów i wydarzeń VR, AR i AI, w tym doświadczenie VR I and I Marty Klary, AM I AI, interaktywna instalacja Holycircuit, prelekcje prof. Joanny Żylińskiej (King’s College) i Alana Warburtona (twórcy pierwszego filmu dokumentalnego wygenerowanego przez AI); będą także oraz warsztaty na temat filtrów rzeczywistości rozszerzonej i tworzenia społecznej przestrzeni VR.
Kinoteka 2024 odbędzie się w dniach 6-28 marca w różnych salach w Londynie.
Kinoteka gości w: BFI Southbank, BFI IMAX, Southbank Centre, Cine Lumiere, Institute of Contemporary Arts, Phoenix Cinema, Prince Charles Cinema, Rich Mix, Watermans
Więcej informacji: kinoteka.org.uk
Facebook: @PolishFilmFestivalKinoteka
Twitter: @PLInst_London
Instagram: @polish_culture
