10 lat czekania na settled status a podwójne opłaty na opiekę medyczną. Czy problem dotyczy również Polaków?

Wielka Brytania od lat przyciąga wysoko wykwalifikowanych pracowników z całego świata. Jednak dla wielu migrantów życie na Wyspach wiąże się z poważnym obciążeniem finansowym. Oprócz podatków i składek na ubezpieczenie społeczne, które – jak wszyscy – odprowadzają do budżetu państwa, muszą oni dodatkowo płacić tzw. Immigration Health Surcharge (IHS), czyli opłatę za korzystanie z publicznej służby zdrowia (NHS). 10 lat czekania na settled status spowoduje podwójne opłaty na opiekę medyczną.

Obecnie IHS wynosi £1,035 rocznie na osobę dorosłą. W przypadku rodziny koszty te sięgają wielu tysięcy funtów w skali kilku lat.

- Advertisement -

Dotychczas osoby przebywające w Wielkiej Brytanii na podstawie skilled worker visa mogły ubiegać się o Indefinite Leave to Remain (ILR), czyli tzw. settled status, po 5 latach ciągłego pobytu. Teraz rząd rozważa wydłużenie tego okresu aż do 10 lat czekania na settled status.

10 lat czekania na settled status a podwójne opłaty na opiekę medyczną

Z czym się w praktyce wiąże oczekiwanie przez 10 lat na settled status? Otóż osoby przebywające na stałe i pracujące w Wielkiej Brytanii muszą:

  • Dwukrotnie dłużej płacić IHS.
  • Ponosić kolejne koszty wizowe i administracyjne.
  • Czekać znacznie dłużej na stabilizację prawną i możliwość uzyskania obywatelstwa.

To rozwiązanie oznacza de facto „podwójne opłaty na NHS” – raz w podatkach i składkach, a drugi raz w ramach IHS.

Przykład obciążeń finansowych

Rodzina czteroosobowa, w której rodzice pracują legalnie i odprowadzają podatki, musi dodatkowo płacić ponad £4,000 rocznie tylko za możliwość korzystania z NHS. Przy 10-letnim okresie oczekiwania, łączna suma sięga dziesiątek tysięcy funtów, zanim uzyskają oni stabilny status pobytowy.

Czy problem dotyczy również Polaków?

To pytanie nurtuje wielu rodaków pracujących w Wielkiej Brytanii. Odpowiedź zależy od tego, kiedy przyjechali do UK:

  1. Polacy, którzy przyjechali przed Brexitem i złożyli wniosek w ramach EU Settlement Scheme
    • Mają settled status albo pre-settled status.
    • Nie płacą IHS i nie są objęci nowymi zasadami.
    • Ta grupa jest bezpieczna i nie musi obawiać się wydłużonego okresu oczekiwania.
  2. Polacy, którzy przyjechali po Brexicie (od 2021 roku)
    • Traktowani są na równi z migrantami spoza UE.
    • Jeśli przebywają na skilled worker visa, to podlegają opłatom IHS i wysokim kosztom wiz.
    • Jeśli rząd wprowadzi 10 lat czekania na settled status, polscy migranci również będą musieli płacić podwójnie – podatki plus IHS – przez całą dekadę.
  3. Wyjątki
    • Pracownicy zatrudnieni w ramach Health and Care Visa (np. pielęgniarki, opiekunowie społeczni) mogą być zwolnieni z IHS, choć nadal obowiązują ich opłaty wizowe.
10 lat czekania na settled status a podwójne opłaty na opiekę medyczną
To rozwiązanie oznacza de facto „podwójne opłaty na NHS” – raz w podatkach i składkach, a drugi raz w ramach IHS./ fot. shutterstock.com

Skutki społeczne i gospodarcze

Eksperci ostrzegają, że 10 lat czekania na settled status i podwójne opłaty na NHS mogą zniechęcać do przyjazdu do Wielkiej Brytanii wykwalifikowanych specjalistów. To szczególnie niebezpieczne w sytuacji, gdy NHS boryka się z niedoborem pracowników. Natomiast gospodarka potrzebuje rąk do pracy. Z drugiej strony zwalnianie odpowiednich grup z opłat może sprawić napływ pożądanych specjalistów. Dlatego jest sposobem na zarządzanie przybywającymi do UK.

Organizacje migracyjne podkreślają, że w efekcie takich zmian wielu ludzi przez lata żyje w niepewności prawnej. Natomiast wysokie koszty wpływają destrukcyjnie na życie rodzinne, rozwój zawodowy i integrację społeczną.

10 lat czekania na settled status a podwójne opłaty na opiekę medyczną. Kto zapłaci najwięcej?

  • Zmiany najbardziej dotkną nowych migrantów, w tym Polaków przyjeżdżający do Wielkiej Brytanii po 2021 roku.
  • Polacy z settled status sprzed Brexitu są chronieni i nie ponoszą dodatkowych opłat.
  • Wydłużenie okresu do 10 lat oznacza de facto podwójne opłaty na NHS i realne ryzyko odpływu cennych pracowników z brytyjskiego rynku.

Podsumowując, 10 lat czekania na settled status i związane z tym podwójne opłaty na NHS to realny problem dla nowych migrantów. W tym także Polaków przyjeżdżających po Brexicie. Polacy z wcześniejszej fali migracji, którzy posiadają settled status, pozostają jednak poza zasięgiem tych obciążeń.

Teksty tygodnia

Po brexicie życie jest trudniejsze? Problemy z pracą, podróżami i urzędami

Kilka lat po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię wciąż odczuwalne są różnorakie skutki tej decyzji. Według najnowszego raportu Niezależnego Urzędu Monitorującego (IMA) wiele osób zmaga się z dyskryminacją i trudnościami w dostępie do podstawowych praw.

Nowy podatek od taksówek w UK? Przejazdy Uberem i Boltem mogą zdrożeć

Taxi Tax to planowany podatek od taksówek w wysokości 20% VAT. Ma być doliczany do opłat za przejazdy prywatnymi pojazdami na wynajem. W praktyce oznacza to, że każdy kurs realizowany przez aplikacje typu Uber, Bolt czy tradycyjne firmy prywatne będzie obciążony dodatkową opłatą.

Twoje Prawa na Emigracji – Prawo Pracy w UK

Nie znasz swoich praw w pracy w UK? Sprawdź, jakie uprawnienia przysługują każdemu pracownikowi w Wielkiej Brytanii w 2025 roku.

Miliony Brytyjczyków mogą odzyskać pieniądze za smartfony

Dla niemal 30 milionów mieszkańców Wielkiej Brytanii, którzy w latach 2015–2024 kupili smartfon Apple lub Samsung, nadchodzi szansa na niespodziewany zwrot pieniędzy. Każdy z nich może otrzymać około 17 funtów.

5 zmian w prawie budowlanym. Czy są receptą na kryzys mieszkaniowy?

Brytyjczycy coraz głośniej mówią o braku mieszkań. Winą za kryzys mieszkaniowy obarczają imigrantów i azylantów. Protesty pod hotelami, padające firmy. Obraz nie tylko Londynu wygląda dramatycznie.

Praca i finanse

Kryzys w UK

Styl życia

Życie w UK

Londyn

Crime

Zdrowie