W Niemczech wszedł w życie długo oczekiwany Self-Determination Act (niem. Selbstbestimmungsgesetz), który ma na celu uproszczenie i ułatwienie procedur związanych ze zmianą płci oraz uznaniem tożsamości płciowej osób transpłciowych.
Nowe prawo zastępuje dotychczas obowiązujące, restrykcyjne przepisy i wprowadza szereg zmian, które mają zagwarantować osobom transpłciowym większe prawo do samostanowienia i ochrony prywatności.
Czym jest Self-Determination Act?
Self-Determination Act to ustawa, która pozwala osobom w Niemczech na swobodną zmianę imienia i oznaczenia płci w dokumentach tożsamości, bez konieczności przechodzenia przez skomplikowane i inwazyjne procedury medyczne czy sądowe. Głównym celem ustawy jest zapewnienie osobom transpłciowym i niebinarnym większej autonomii w zakresie ich tożsamości płciowej, a także wyeliminowanie stygmatyzujących i uciążliwych wymagań.
Co zmienia nowe prawo?
Przed wejściem w życie Self-Determination Act osoby transpłciowe w Niemczech musiały spełnić wiele restrykcyjnych wymagań, aby zmienić swoje imię i oznaczenie płci w dokumentach. Poprzednie przepisy nakazywały m.in. przejście przez skomplikowane procesy sądowe, uzyskanie opinii od dwóch niezależnych biegłych specjalistów (psychologów lub psychiatrów), a także dostarczenie dowodów na trwałą potrzebę zmiany płci. Wiele osób uważało te procedury za stygmatyzujące, kosztowne i naruszające prywatność.
Self-Determination Act upraszcza te procedury i zmienia je na bardziej przyjazne i dostępne. Osoby mogą teraz zmienić swoje imię oraz oznaczenie płci w urzędach stanu cywilnego bez konieczności uzyskiwania zgody sądu czy przedstawiania opinii medycznych. Wystarczy złożenie odpowiedniego wniosku, aby dokonać zmiany.
Nowe prawo eliminuje wymóg dostarczania opinii od psychologów czy psychiatrów. Osoby transpłciowe nie muszą już przedstawiać zaświadczeń medycznych, co jest dużym krokiem naprzód w kierunku poszanowania prywatności i autonomii.
Self-Determination Act uznaje prawo do samostanowienia, czyli możliwość decydowania o własnej tożsamości płciowej bez ingerencji zewnętrznych instytucji. Osoby mogą same decydować o swojej płci i imieniu, co podkreśla poszanowanie ich godności.
Nowe przepisy zakładają także większą ochronę danych osobowych i prywatności osób transpłciowych. Wszelkie zmiany w dokumentach mają być dokonywane w sposób, który minimalizuje ryzyko ujawnienia wcześniejszych danych osobowych.
Co z młodzieżą i osobami niepełnoletnimi?
Ustawa przewiduje możliwość zmiany imienia i oznaczenia płci dla osób niepełnoletnich. Dla osób poniżej 14 roku życia wymagana jest zgoda rodziców lub opiekunów, natomiast osoby powyżej 14 roku życia mogą dokonać zmiany samodzielnie, jednak za zgodą rodziców. Jeśli rodzice nie wyrażają zgody, młodzież ma prawo zwrócić się do sądu rodzinnego o rozstrzygnięcie
Krytyka i kontrowersje
Choć Self-Determination Act spotkał się z dużym poparciem, nie brakuje również głosów krytycznych. Niektórzy uważają, że brak wymogu opinii medycznych może prowadzić do nadużyć, zwłaszcza w przypadkach osób niepełnoletnich. W odpowiedzi na te obawy, ustawa wprowadza odpowiednie zabezpieczenia prawne dla osób poniżej 14 roku życia, wymagając zgody opiekunów.