Fot: Wikimedia Commons/Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International
12 kwietnia odbędzie się uroczyste odsłonięcie trójwymiarowej Wielkiej Polskiej Mapy Szkocji w Eddleston po renowacji. Wezmą w nim udział między innymi ambasador RP w Londynie Arkady Rzegocki oraz konsul generalny w Edynburgu Ireneusz Truszkowski.
Great Polish Map of Scotland czyli Wielka Polska Mapa Szkocji to trójwymiarowy model całej Szkocji o wymiarach 50 na 40 metrów, wykonany z betonu i kamienia. Jak czytamy na polskiej Wikipedii znajdujący się on na terenie parkowym zamku Barony Castle (zwanym również Blackbarony), na obrzeżach wioski Eddleston niedaleko Peebles w hrabstwie Scottish Borders. Jest to największa na świecie mapa plastyczna. Została ona wpisana na Szkocką Listę Zabytków jako zabytek kategorii B.
Szkocja: Polski zboczeniec skazany za robienie kobietom zdjęć z ukrycia
Wielka Polska Mapa Szkocji została zbudowana przez Jana Tomasika, byłego żołnierza 1. Dywizji Pancernej, a jej projekt został stworzony przez młodych kartografów z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Choć była budowana w latach 1975–1979, to jej historia sięga czasów II Wojny Światowej. W maju 1940 roku zamek Blackbarony został przekazany jednostkom Polskich Sił Zbrojnych stacjonujących w Szkocji. Ulokował się tu sztab brygady, a w latach 1940-46 miała tu również swą siedzibę Wyższa Szkoła Wojenna.
Polskie wojsko samodzielnie zabezpieczało odcinek wschodniego brzegu Szkocji pomiędzy miastami Montrose i Burntisland. Równocześnie wspomagało jednostki Brytyjskie w ochronie reszty wschodniego wybrzeża Szkocji (od Inverness po Berwick). By lepiej poznać warunki terenowe Szkocji oraz by toczyć sztabowe gry wojenne, zbudowano na dziedzińcu zamkowym tymczasową, przestrzenną mapę Szkocji. Nie jest znana dokładna lokalizacja, ani rozmiar tej mapy.
Pokrętna logika brytyjskiego prawa – TANIEJ zapłacić mandat, niż kupić bilet parkingowy
W 1946 roku zamek powrócił w ręce swych właścicieli i znów stał się hotelem. Po wojnie (w 1969 roku) jeden z byłych podwładnych gen. Maczka, Jan Tomasik, kupił Hotel Blackbarony. Na zaproszenie Tomasika w hotelu zamieszkał gen. Maczek wraz z rodziną. W trakcie rozmów między obu panami padł pomysł, by odbudować dawną taktyczną mapę, jednak w o wiele doskonalszy i trwalszy sposób.
Niestety, po śmierci Jana Tomasika hotel został sprzedany, a o Great Polish Map of Scotland przestano dbać. Szkocka pogoda mocno odcisnęła się na tym niezwykłym zabytku i aby go ratować w 2010 działalność zainaugurowało stowarzyszenie Mapa Scotland, zrzeszające szkockich i polskich wolontariuszy pracujących nad renowacją Wielkiej Polskiej Mapy Szkocji. Ich praca wreszcie dobiegła końca!
Polski rząd chce się dowiedzieć, co skłoniłoby Polaków do powrotu z emigracji
„Bardzo się cieszę, że możemy oficjalnie odsłonić odrestaurowaną Mapę Szkocji w tym szczególnym dla nas Polaków roku, w którym obchodzimy 100 rocznicę odzyskania niepodległości. Jesteśmy bardzo wdzięczni wszystkim, którzy przyczynili się do sukcesu tego projektu” – komentował konsul Ireneusz Truszkowski na łamach portalu Emito.
Mapa będąca jednym z symboli gościnności Szkotów wobec Polaków, którzy po II Wojnie Światowej szukali schronienia na Wyspach z jednej strony, a z drugiej wyrazem wieloletniej przyjaźni łączącej oba narody wreszcie prezentuje się tak, jak powinna!