Wiedzieliście, że funt jest jedną z najstarszych walut na świecie? Choć codziennie się z nim stykamy, to w istocie niewiele o nim wiemy.
Wydajemy go, trzymamy na kontach czy w portfelach. Posługujemy się nim codziennie, ale ile tak naprawdę o nim wiemy? Zacznijmy od samej nazwy: funt brytyjski nie jest oficjalną nazwą brytyjskiej waluty, ale tylko zwyczajową. Oficjalną jego nazwą jest funt szterling.
Nazwa funt
Funt ma swój charakterystyczny znaczek w formie przekreślonej literki „L” (£) i jest to symbol znany z języka łacińskiego, ponieważ pochodzi od słowa „libra”, oznaczającego wagę, a także jednostkę masy, czyli funt. Właśnie dlatego nazwa funta w innych językach może brzmieć nieco inaczej. W hiszpańskim i portugalskim jest to „libra”, w rumuńskim „lira”, a we francuskim „livre”.
Pochodzenie nazwy szterling
Funt określa się oficjalnie mianem szterlinga, a nazwę tę wprowadzono w celu odróżnienia go od jednostki wagi. Słowo szterling można przetłumaczyć jako „wysokiej próby”, łącząc je na przykład ze srebrem. Jednak na początku szterling był monetą jednopensową, ważącą 1,555 grama, i dopiero z czasem pens został wyparty przez funta ze względu na utratę wartości.
Dlaczego funty nazywają się quid?
Często słyszymy, że na funta mówi się potocznie quid. Jest to zbliżone do dolara określanego jako „buck”. Niektórzy uważają, że pochodzi od łacińskiego słowa „quid pro quo”, oznaczającego „coś za coś”, podczas gdy inni uważają, że pochodzi z Quidhampton, gdzie niegdyś znajdowała się królewska papiernia .
Podział funta
Dzisiaj funt dzieli się na 100 pensów i basta. Jednak trzeba wiedzieć, że starsi Brytyjczycy z pewnością pamiętają, że nie zawsze tak było. Do 15 lutego 1971 roku funt szterling dzielił się na 240 pensów, które wtedy zapisywano symbolem „d” – od denara. Jednak do tego czasu funt dzielił się także na 20 szylingów oznaczanych symbolem „I” i lub „s”.
Kiedy funt został wprowadzony?
Funt został wprowadzony w 1159 roku przez króla Henryka II i wtedy był wymieniany na srebro. Tak było nieprzerwanie do roku 1816, kiedy zmieniono wymienialność funta na złoto, ale w 1914 roku znów wrócono do srebra. To jednak nie koniec historii funta, ponieważ w 1926 roku funt ponownie był wymienialny na złoto, przy czym z obiegu wyszły wtedy złote monety, a banknoty można było wymieniać na sztaby złota.
Spadki wartości i kursu
Najniższy kurs funta w historii miał miejsce w 1985 roku, kiedy za 1 funta trzeba było zapłacić 1,05 dolara. Choć trzeba przyznać, że dzisiaj jest niewiele lepiej, ponieważ za funta trzeba płacić niewiele więcej, bo około 1,29 dolara.
W 1992 roku, kiedy funt był powiązany z niemiecką marką, grupa spekulantów z Georgem Sorosem na czele przeprowadziła atak na funta, który spowodował spadek jego wartości o 25 proc. , a samemu Sorosowi przyniósł zysk w postaci miliarda dolarów.
Największe spadki wartości funta
| Rok | Wydarzenie | Co się stało / jak bardzo funt spadł |
|---|---|---|
| 1949 | Devaluacja funta | Funt został zdewaluowany o ok. 30,5% względem dolara, z ~$4.04 do ~$2.80. (Wikipedia) |
| 1967 | Devaluacja funta przez rząd Wilsona | Spadek z ~$2.80 do ~$2.40 – deprecjacja o ~14-15%. (Wikipedia) |
| 1976 | Kryzys funta + pożyczka z MFW | Inflacja ~25%, problemy z bilansami międzynarodowymi. Funt mocno tracił, choć konkretny procent spadku zależy od kursu odniesienia. (Wikipedia) |
| 1985 | Silny dolar / globalne wzmocnienie USD | Funt spadł do ~$1.05 – bardzo niski poziom w stosunku do dolara w tamtym okresie. (Reuters) |
| 1992 | „Black Wednesday” – wyjście z ERM | 16 września 1992 funt musiał opuścić Europejski Mechanizm Kursowy (ERM), znaczny spadek kursu i kryzys walutowy. (Wikipedia) |
| 2016 | Brexit | W dniach po referendum funty mocno osłabł — kurs gwałtownie spadł względem dolara i euro. (University of Cambridge) |
