Dzień Świętego Patryka – to już dziś! 17 marca zielone stają się nie tylko Wyspy Brytyjskie, ale również spora część świata. Irlandzkie święto narodowe stało się już częścią popkultury i obchodzone jest dookoła naszego globu. A wy jak świętujecie Dzień Świętego Patryka?
Zielona koniczyna, lejący się litrami Guinness i tajemnicze leśne skrzaty, czyli leprechauny – z tymi rzeczami stereotypowo kojarzy nam się Dzień Świętego Patryka. Ale skąd wzięło się to święto? Jakie wiążą się z nim zwyczaje? I kim w ogóle był święty Patryk? W poniższym tekście odpowiadamy na wszystkie te pytania.
Pijaństwo w czasie… postu?
Dzień Świętego Patryka jest jednocześnie świętem religijnym i narodowym. Obchodzony jest on co roku 17 marca na cześć patrona Irlandii i jednego ze świętych Kościoła Katolickiego i Cerkwi Prawosławnej. Jest on dniem wolnym od pracy w Irlandii, Irlandii Północnej, Nowej Fundlandii i Labradorze oraz na Montserrat. Co ciekawe, „Saint Patrick’s Day”, czy też „Lá 'le Pádraig” lub „Lá Fhéile Pádraig” jak mówi się na niego w Irlandii, obchodzimy w rocznicę jego… śmierci!
Kim w ogóle był święty Patryk? Pochodził prawdopodobnie z Brytanii. Urodził się w 385 roku (według innych źródeł w 389). Był misjonarzem, który chrystianizował północną, środkową i zachodnią części Wyspy, ostatecznie dokonując chrztu Irlandii.
Choć wspomnienie świętego Patryka wypada zwyczajowo w trakcie Wielkiego Postu, to kościół katolicki ze względu na wagę dnia św. Patryka jako święta religijnego daje wiernym w Irlandii całkowitą dyspensę zarówno 17 marca, jak i dzień później, czyli 18 marca. Być może właśnie dlatego co roku 17 marca irlandzkie puby przeżywają prawdziwe oblężenie, a ciemny Guinness leje się wręcz strumieniami…
Zielona koniczyna i ciemne piwo
Dwoma najważniejszymi symbolami Dnia Świętego Patryka jest koniczyna („shamrock”) oraz kolor zielony. Według legendy o św. Patryku roślina ta została wykorzystana, aby objaśnić pierwszym irlandzkim chrześcijanom dogmat o Trójcy Świętej. Potomkowie obecnych mieszkańców „Zielonej Wyspy” nie potrafili zrozumieć idei trzech boskich osób złączonych w jednej istocie. Dzisiaj, trzy liście koniczyny w katolickiej ikonografii symbolizują Trójcę Świętą.
A kolor zielony? Jest to narodowa barwa Irlandii. Nawiązuje ona do trawiastego krajobrazu i również łączy się z koniczyną. Z tego powodu 17 marca nie sposób pokazać się w ubraniu w kolorze innym, niż zielony…
… i nie można odmówić szklanki czegoś mocniejszego!
Choć stereotypowo uznaje się, że w Dzień Świętego Patryka powinno się pić klasyczny irlandzki napój, a więc Guinnessa, ciemne i gorzkie piwo typu stout, to tradycyjnie powinniśmy skusić się na „dzban Patryka”. Czym on jest? To po prostu szklanka irlandzkiej whisky.
Skąd wziął się ten zwyczaj? Otóż według legendy Święty Patryk miał nastraszyć pewną karczmarkę, która nie dolewała pełnej miarki trunku. Z tego powodu w jej karczmie miały pojawiać się różne potwory. Wystraszona kobieta od tego czasu zawsze napełniała szklankę do pełna.
Kim jest leprechaun?
A leprechauny? W mitologii irlandzkiej to rodzaj skrzata zamieszkujący Irlandię. Jak czytamy na Wikipedii, jego nazwa znaczy dosłownie „szewc”. Z wyglądu, leprechaun przypomina drobnego, włochatego, starego człowieczka, o pomarszczonej twarzy i wzroście przeważnie nieprzekraczającym trzech stóp (ok. 93 cm). Nosi kapelusz, skórzany fartuch roboczy, wełnianą kamizelkę, krótkie spodnie, długie pończochy i buty ze srebrnymi sprzączkami. Zawsze nosi brodę i zwykle pali fajkę.
Ma zawsze przy sobie dwie sakiewki: jedna zawiera srebrną, a druga złotą monetę. Srebrna moneta służy leprechaunowi do płacenia za wszelkie potrzebne mu dobra; dzięki swej magicznej mocy zawsze znika z kieszeni sprzedającego i powraca do pierwotnego właściciela. Złota moneta służy mu za łapówkę dla każdego, który go schwyta; po zamianie właściciela zamienia się błyskawicznie w popiół lub w suche liście.
Leprechauny znają miejsca, w których zakopane są skarby, jakimi często są gliniane naczynia wypełnione złotem. Jeżeli jeden z nich zostanie złapany, to zdradzi to miejsce, ale kosztowności nie odda łatwo, skąd wzięło się powiedzenie, że skarb leprechauna leży „po drugiej stronie tęczy” (czyli jest nie do zdobycia).
Zieleń opanowała cały świat
Jak już wspomnieliśmy obchodzenie, dnia Świętego Patryka stało się już wydarzeniem globalnym. Na zielono 17 marca barwią się szczególnie te miasta, w którym mieszka dużo irlandzkich imigrantów, ale nie tylko one. Trudno dziwić się popularności tego święta, skoro polega ono głównie na oglądaniu efektownych parad ulicznych, ubraniu się na zielono i imprezowaniu w pubie.
Coraz częściej świętowanie tego typu odbywa się także w Polsce. Przykładowo, jeszcze w 2017 w ramach Festiwalu Świętego Patryka odbyło się ponad 120 imprez, a na zielono podświetlono między innymi warszawski Pałac Kultury i Nauki czy Halę Stulecia we Wrocławiu.
